1958 / 2015

1958: Dichtersstaking tegen te lage vergoeding 
2015: Nijgh & Van Ditmar weigert dichters te betalen

In 2015 wordt het 50-jarig bestaan van het Nederlands Letterenfonds (v/h Fonds voor de Letteren) gevierd. Dit Fonds werd in 1965 opgericht om de financiële positie van auteurs te verbeteren. De directe oorzaak was een dichtersstaking in 1958, toen acht ‘jonge’ dichters – Hans Andreus, Remco Campert, Jan G. Elburg, Gerrit Kouwenaar, L.Th. Lehmann, Cees Nooteboom, Sybren Polet en Simon Vinkenoog – protesteerden tegen de hun inziens te lage vergoeding van fl. 2,75 per gedicht die uitgeverij Het Spectrum hen wilde betalen voor opname van hun werk in een bloemlezing.

Anno 2015 wil uitgeverij Nijgh & van Ditmar een bloemlezing uitbrengen met werk van eigentijdse Nederlandstalige dichters. De dichters worden geacht op Bob Dylan-teksten geïnspireerde gedichten te schrijven tegen een vergoeding van… € 0,00.

Gisteren werd een Groninger dichter  door een van de samenstellers benaderd. Hij zei vereerd te zijn met de uitnodiging, vertelde dat hij graag wilde meewerken, maar verwees ook naar de gebeurtenissen in 1958 en 1965. Hij stelde dat hij daarom minimaal € 8,56 wilde ontvangen (dat is, met inflatiecorrectie, de huidige waarde van de fl 2,75 uit 1958, plus één cent). Simpelweg omdat én de uitgever én de vormgever én de drukker én de distributeur én de boekhandelaar aan het boek gaan verdienen. En dat het daarom van de gekke is dat de eigenlijke makers van het boek – de dichters – niets krijgen.

Om het nog gekker te maken: een dag eerder had de Groninger tegen een Volkskrantverslag-gever gezegd dat hij, gezien de constante jaarlijkse dichtbundelproductie, aan het traditionele gemekker van uitgevers – dat poëzie uitgeven zo moeilijk zou zijn – een zelfde waarde toedichtte als aan het gemekker van boeren over de oogst en het weer. Gemekker dat enkel dient om meer subsidies op te strijken, leveranciers (in deze: de auteurs) minder of niet te betalen en hogere prijzen bij de afnemers te bedingen.

Het allergekst is evenwel dat één van de twee samenstellers van de in 2015 te verschijnen anthologie al sinds jaar en dag projectbeurzen (vooorheen werkbeurzen) ontvangt van het Letterenfonds. Juist ja – het Fonds dat is opgericht nadat dichters actie voerden tegen een te lage vergoeding inzake een bloemlezingopname.  Van je collega’s moet je het hebben, inderdaad.

Enfin, na de Contrabasaffaire (met het angstvallig zwijgen van direct en indirect gedupeerden en betrokkenen) verbaast zelfs dit niet meer.

Zie ook:

www.nederlandsepoezie.org/jl/1965/index.html (scroll aldaar naar ‘nieuws’)

© Bart FM Droog, 2014.